Tribina „Beograd za početnike“ posvećena „Velikim ženama u velikim ratovima“ biće održana u petak, 26.04. u 18.30 sati, u Galeriji 73, u Požeškoj 83a, na Banovom brdu.
Gošće tribine su:
Jasmina Tutunović-Trifunov, istoričarka, Muzej žrtava genocida i Biljana Marcojević, istoričarka, Muzej žrtava genocida.
Moderatorka: Smiljana Popov, novinarka
One su bile Neustrašive kad je na celom svetu vladao strah; One nisu znale za strah u vreme Velikih, svetskih ratova… One su svojom neustrašivošću postale simboli stradanja, heroizma i najdubljeg čovekoljublja… One su Majke Hrabrosti, Majke Knežopoljke… One su Vasilija Vukotić, Milunka Savić, Milica Tepić, Hilda Dajč, Diana Budisavljević…
Milunka Savić – srpska junakinja Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, narednik u Drugom puku srpske vojske „Knjaz Mihailo“ i žena sa najviše odlikovanja u istoriji ratovanja…. Ranjavana je u borbama devet puta, a zbog neizmerne hrabrosti Francuzi su je prozvali „srpska Jovanka Orleanka“.
Kada govorimo o Milunki nakon pobeda, podviga, odlikovanja i slave… moramo govoriti i o kulturi sećanja i zaborava!
Još jedna heroina iz Velikog rata i Balkanskih ratova jeste „crnogorska vila“ Vasilija Vukotić, kći serdara Janka Vukotića. Jedina žena koja je učestvovala u borbama na Mojkovcu. Mojkovac je otvorio vrata spasa nesrećnoj srpskoj vojsci i omogućio put ka pobedi. Da nije bilo Mojkovca ne bi bilo ni proboja Solunskog fronta niti Velike pobede izvojevane u Velikom ratu.
Milica Tepić, poznata i kao Majka Knežopoljka, ovekovečena je na čuvenoj ratnoj fotografiji Žorža Skrigina koja je obišla svet. Fotografija iz januara 1944. kroz lik majke Milice sa sinom Brankom na leđima i kćerkom Dragicom, predstavlja simbol stradanja u Drugom svetskom ratu naroda Kozare i Potkozarja, kao i cele Jugoslavije, ali i simbol borbe za opstanak majke koja nije htela da se prepusti sudbini, niti dozvoli da sa decom završi u ozloglašenom logoru Jasenovac.
Pored fotografije kao svedočanstva borbe za opstanak samohrane majke, o njenoj sudbini, posvedočio je njen sin Branko (koji je nedavno preminuo) u intervju datom 2008. godine dnevnom listu Politika. Po njegovoj priči majka je zbog pretnji Ustaša, 1942. godine, u vreme kad je njegov otac bio borac Kozarskog partizanskog odreda, izbegla iz Bosanske Dubice u Garešnicu, u Moslavini. Kuća u kojoj su živeli do odlaska u izbeglištvo bila je spaljena i oni su se do kraja rata kretali po Kozari tražeći smeštaj i pomoć u hrani. Tom prilikom u jednom od zbegova, u okolini sela Knežica, sreo ih je Skrigin i napravio nekoliko fotografija. Posle rata vratili su se na okućnicu, gde je posle tri godine Milica umrla, a deca bila smeštena kod ujaka u Bosansku Dubicu.
Fotografija kao svedok stradanja i borbe za opstanak nalazi se kao jedan od eksponata u Muzeju holokausta u Aušvicu.
Dvadestogodišnja beogradska Jevrejka Hilda Dajč dobrovoljno je otišla u logor na Starom sajmištu kako bi pomogla svojim bolesnim i nemoćnim sunarodnicima. Ubrzo je
shvatila da korača putem koji vodi u smrt. Ostavila nam je dirljiva pisma koja danas svedoče o njenom neustrašivom, duboko humanističkom i tragičnom putu. Pisma koja je napisala Hilda Dajč su redak dokument, iz kojih možemo pročitati u kakvim su uslovima živeli Jevreji u logoru na Sajmištu, u periodu od decembra 1941. do maja 1942. Pisma je pisala svojim drugaricama iz gimnazije Nada Novak i Mirjana Petrović. Danas pisma Hilde Dajč možete videti u Jevrejskom istorijskom muzeja u Beogradu, koji je ujedno u posedu prva tri pisma, dok se četvrto pismo nalazi u Istorijskom Arhivu Beograda. O ovim neustrašivim ženama i devojakama govoriće Biljana Marcojević, istoričarka Muzeja žrtava genocida.
„Posle napada Trećeg Rajha na Kraljevinu Jugoslaviju i završetka
Aprilskog rata 1941. godine, čitava nekadašnja država podeljena je na
okupacione zone, a na teritoriji Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Srema proglašena je Nezavisna Država Hrvatska. Sudbina srpskog civilnog stanovništva, pre svega dece u NDH, neodvojivo je vezana za Austrijanku Dianu Budisavljević i različite akcije pomoći koje je ona, zajedno sa svojim saradnicima (Dragica Habazin, Jana Koh, Ljubica Becić, Ivanka Džakula, sestre Kogoj i brojni drugi) organizovala od jeseni 1941. godine, pa sve do kraja rata. Iako je upamćena po preuzimanju nekoliko
hiljada srpske dece iz jasenovačkih logora tokom leta 1942. godine,
neophodno je sačuvati od zaborava i Dianinu upornu borbu da se spasenoj
deci obezbedi smeštaj, hrana, lekovi, odeća, obuća i ostale potrepštine,
ali i da se najmlađima sačuva identitet, kako bi, po okončanju ratnih
sukoba, saznali ko su, čiji su i odakle su, „ kaže Jasmina Tutunović-Trifunović, istoričarka Muzeja žrtava genocida koja će govoriti o Diani Budisavljević, njenim saradnicama i njenoj misiji koja ne sme biti zaboravljena.
